Upadłość gospodarcza przedsiębiorcy
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z nieodłącznie z ryzykiem niewypłacalności. Jednocześnie na osobach prowadzących działalność lub zarządzających firmą spoczywa obowiązek prowadzenia tej działalności z uwzględnieniem możliwości płatniczych, co wiąże się między innymi z obowiązkiem zgłoszenia w odpowiednim terminie wniosku o upadłość w przypadku niewypłacalności (upadłość gospodarcza przedsiębiorcy).
Przeczytaj również: Jak wyjść z długów?
Spis treści:
- Cele postępowania upadłościowego przedsiębiorcy
- Kto może ogłosić upadłość gospodarczą?
- Pozytywne przesłanki ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy
- Negatywne przesłanki ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy
- Jaki sąd jest właściwy w sprawach upadłościowych firm i spółek?
- Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie
- Wymogi formalne wniosku o upadłość przedsiębiorcy
- Ogłoszenie upadłości gospodarczej przedsiębiorcy
- Koszty postępowania upadłościowego przedsiębiorcy
- Skutki ogłoszenia upadłości gospodarczej przedsiębiorcy
- Często zadawane pytania (FAQs)
- Podsumowanie
Cele postępowania upadłościowego przedsiębiorcy
Postępowanie upadłościowe wobec przedsiębiorcy prowadzi się tak, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą – dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane. Przejawem ten zasady jest to, że przedsiębiorstwo upadłego powinno być w upadłości co do zasady sprzedane jako całość, chyba że nie jest to możliwe.
Ponadto postępowanie upadłościowe wobec przedsiębiorcy ma swoją specyfikę, jeśli jest prowadzone wobec osób fizycznych. Wówczas należy je prowadzić również tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym.
Kto może ogłosić upadłość gospodarczą?
Przepisy ustawy Prawo upadłościowe stosuje się do przedsiębiorców w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Przedsiębiorcą zgodnie z kodeksem cywilnym jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Nie ma przy tym znaczenia, czy zadłużenie danej osoby wynika z działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może mieć wyłącznie długi konsumenckie, a jednak może ogłosić upadłość gospodarczą, a nie konsumencką. Liczy się sam status danego podmiotu jako przedsiębiorcy. Bez znaczenia pozostaje również zawieszenie działalności gospodarczej przedsiębiorcy.
Przepisy ustawy stosuje się także do:
1) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
2) wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem (np. wspólnika spółki jawnej, komplementariusza i nie tylko);
3) wspólników spółki partnerskiej.
Pozytywne przesłanki ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy - niewypłacalność
Ustawa Prawo upadłościowe przewiduje pozytywne i negatywne przesłanki do ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.
Podstawą ogłoszenia upadłości jest stan niewypłacalności, którego zaistnienie sprawia, że można wnioskować o upadłość przedsiębiorcy. Ustawa przewiduje 2 niezależne przesłanki niewypłacalności:
1) Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Chodzi o sytuację trwałej utraty zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań, czyli o stan, w którym można stwierdzić, że kondycja finansowa danego przedsiębiorcy wyklucza możliwość wykonania zobowiązań pieniężnych (utrata zdolności płatniczej).
2) Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Ponadto, jak już zostało wspomniane na wstępnie, ogłoszenie upadłości przez przedsiębiorcę może nastąpić, gdy ma on co najmniej dwóch wierzycieli (w przypadku upadłości konsumenckiej nie ma tego wymogu). Ustawa Prawo upadłościowe określa zasady „wspólnego” dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami. W przeciwnym razie wniosek o upadłość zostanie oddalony. Natomiast gdyby dopiero po ogłoszeniu upadłości okazało się, że upadły ma tylko jednego wierzyciela, wówczas postępowanie zostanie umorzone.
Negatywne przesłanki ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy
Oddalenie (obligatoryjne) wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy następuje:
– w przypadku wniosku złożonego przez wierzyciela, jeżeli dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny, a spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.
– jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów.
Ponadto sąd może oddalić (fakultatywnie) wniosek o ogłoszenie upadłości:
– jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie,
– w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Upadłość gospodarcza przedsiębiorcy - dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych
Jaki sąd jest właściwy w sprawach upadłościowych firm i spółek?
Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy. Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. Głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich. W przypadku osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest miejsce siedziby. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej.
Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni
W razie powstania stanu niewypłacalności przedsiębiorcy jest on obowiązany złożyć wniosek o upadłość w terminie określonym w prawie upadłościowym. Dłużnik powinien mianowicie nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek ten, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.
Nie ma obowiązku wnoszenia o upadłość w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.
Niezłożenie wniosku o upadłość przedsiębiorcy w terminie może powodować dla osób zobowiązanych do złożenia wniosku negatywne konsekwencje. Osoby, które mają obowiązek złożenia wniosku o upadłość, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w wymaganym terminie, chyba że nie ponoszą winy. W przypadku niezłożenia wniosku o upadłość w terminie osoby, które były do tego obowiązane mogą zatem ponosić odpowiedzialność za długi spółki. Sąd może również orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez takie osoby.
Należy również zauważyć, że złożenie wniosku dotkniętego brakami formalnymi lub fiskalnymi będzie nieskuteczne. Tym samym będzie traktowane tak samo jak niezłożenie wniosku o upadłość przedsiębiorcy. Samo zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie sprawi, że osoba zobowiązana do zgłoszenia wniosku uwolni się od odpowiedzialności. Wniosek musi zostać złożony w terminie i być skuteczny.
Przeczytaj na temat: Zasad odpowiedzialności członków zarządu za długi spółki z o.o.
Wymogi formalne wniosku o upadłość przedsiębiorcy
Wniosek o ogłoszenie upadłości prowadzonej firmy powinien odpowiadać wymogom formalnym pisma procesowego określonym w kodeksie postępowania cywilnego. Ponadto prawo upadłościowe przewiduje specyficzne wymogi formalne wniosku o upadłość. Wniosek taki powinien zawierać elementy ściśle określone w art. 22 prawa upadłościowego. Nieco inne wymogi przewidziane są w odniesieniu do wniosków składanych przez przez dłużnika i wierzyciela. Przepis art. 23 ustawy zawiera elementy konieczne wniosku przedsiębiorcy. Wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnik jest obowiązany złożyć oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku. Ponadto jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości składa wierzyciel, powinien we wniosku uprawdopodobnić swoją wierzytelność.
Ogłoszenie upadłości gospodarczej przedsiębiorcy
Uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy, w którym między innymi wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności syndykowi w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze określa, czy funkcję sędziego-komisarza oraz zastępcy sędziego-komisarza będzie pełnił sędzia czy referendarz sądowy, oraz wyznacza syndyka. Po tym, gdy sąd ogłosi upadłość majątek upadłego przedsiębiorcy staje się masą upadłości zarządzaną przez syndyka. Na syndyka wyznaczana jest osoba, która posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Koszty postępowania upadłościowego przedsiębiorcy
Wniosek o ogłoszenie upadłości podlega opłacie stałej w kwocie 1000 złotych. Oprócz tego wraz z wnioskiem wnioskodawca obowiązkowo uiszcza zaliczkę na wydatki w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości w wysokości jednokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego – w 2023 r. – 6736,60 złotych. Od wnioskodawcy są może również zażądać zaliczki na wydatki w postępowaniu w kwocie przewyższającym ww. zaliczkę.
Na dalszym etapie postępowania upadłościowego po ogłoszeniu upadłości powstaną również koszty postępowania, które będą pokrywane z masy upadłości, wśród których wymienić należy wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy, wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób, wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli, wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli, koszty archiwizacji dokumentów, korespondencji, ogłoszeń, eksploatacji koniecznych pomieszczeń, podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości.
Skutki ogłoszenia upadłości gospodarczej przedsiębiorcy
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania. Ogłoszenie upadłości powoduje też szereg skutków określonych w prawie upadłościowym, między innymi co do osoby upadłego oraz co do majątku upadłego.
Należy między innymi wskazać, że po ogłoszeniu upadłości upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję.
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, zarządzają przez syndyka masy upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne.
Ogłoszenie upadłości powoduje również szereg innych skutków co do zobowiązań upadłego oraz w odniesieniu do postępowań sądowych i administracyjnych.
Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia „w upadłości”.
Upadłość gospodarcza przedsiębiorcy - wniosek zostanie oddalony, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania
Często zadawane pytania (FAQs) - na temat upadłości gospodarczej przedsiębiorcy
Czy przedsiębiorca może ogłosić upadłość konsumencką?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez przedsiębiorcę jest niemożliwe. Jednakże osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może zamknąć działalność i wówczas złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Warunkiem jest wykreślenie swojej działalności z CEIDG.
Czy możliwe jest ogłoszenie upadłości działalności gospodarczej, gdy działalność została zawieszona?
Zawieszenie działalności gospodarczej nie powoduje zmiany statusu danej osoby jako przedsiębiorcy. W okresie zawieszenia przedsiębiorca może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości gospodarczej. Nie może natomiast ogłosić upadłości konsumenckiej.
Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą bez wpisu do właściwego rejestru może ogłosić upadłość?
Osoba, która prowadzi działalność, która spełnia przesłanki uznania ją za działalność gospodarczą, a która zaniechała wpisania jej do właściwego rejestru (CEIDG), może ogłosić upadłość gospodarczą. Nie może natomiast ogłosić upadłości konsumenckiej.
Kto może złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.?
Wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może złożyć każdy członek zarządu, nawet w przypadku reprezentacji łącznej, jak również wierzyciel.
Czy możliwe jest ogłoszenie upadłości firmy, która nie posiada żadnego majątku?
Jeżeli majątek niewypłacalnej firmy nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, wówczas sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości.
Czy wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości byłego przedsiębiorcy?
Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok. Postępowanie toczy się według przepisów dotyczących osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
W jakim terminie sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości firmy?
Złożenie wniosku o upadłość inicjuje etap postępowania o ogłoszenie upadłości. Sąd powinien wydać w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku postanowienie w sprawie ogłoszenia upadłości. Wskazany termin ma jednak tylko charakter instrukcyjny. Oznacza to, że sąd nie jest nim związany i jego przekroczenie nie powoduje żadnych konsekwencji. W praktyce czas potrzebny na rozpatrzenie wniosku o ogłoszenie upadłości zależy od obciążenia pracą konkretnego sądu upadłościowego oraz od tego, czy wniosek spełnia wymogi formalne i jest odpowiednio uzasadniony.
Jaką rolę pełni syndyk masy upadłości w procesie upadłości przedsiębiorcy?
Syndyk jest wyznaczany w postanowieniu sądu o ogłoszeniu upadłości. Zadaniem syndyka jest objęcie majątku upadłego i zarządzanie masą upadłości. Syndyk ustala również sytuację majątkową i finansową upadłego, sporządza listę wierzytelności oraz dokonuje likwidacji masy upadłości (upadłość likwidacyjna) celem przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków na zaspokojenie zobowiązań masy upadłościowej, kosztów postępowania i należności wierzycieli upadłego (dokonuje podziału funduszy masy upadłości). Upadłość gospodarcza przedsiębiorcy zmierza zatem przede wszystkim do sprzedaży majątku przedsiębiorcy i zaspokojenia wierzycieli, za co odpowiedzialny jest właśnie syndyk.
Czy w upadłości dopuszczalne jest zawarcie układu z wierzycielami?
Chociaż zawieranie układu z wierzycielami uregulowane jest w ustawie Prawo restrukturyzacyjne, to jednak dopuszczalne jest zawarcie układu również w postępowaniu upadłościowym (upadłość układowa). Propozycje układowe w postępowaniu upadłościowym mogą zgłosić upadły, wierzyciel oraz syndyk.
Podsumowanie - Upadłość gospodarcza przedsiębiorcy
⇒ Podstawą ogłoszenia upadłości jest stan niewypłacalności. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Ponadto dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.
⇒ Warunkiem ogłoszenia upadłości przez przedsiębiorcę jest posiadanie co najmniej dwóch wierzycieli. W przeciwnym razie wniosek o upadłość zostanie oddalony. Natomiast, jeśli dopiero po ogłoszeniu upadłości okaże się, że upadły ma tylko jednego wierzyciela, wówczas postępowanie zostanie umorzone.
⇒ Ustawa przewiduje obligatoryjne i fakultatywne podstawy oddalenia wniosku o upadłość przedsiębiorcy. Przykładowo wniosek o upadłość zostanie oddalony jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Z kolei fakultatywnie sąd może oddalić wniosek, w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
⇒ Dłużnik powinien nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Osoby, które mają obowiązek złożenia wniosku o upadłość, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w wymaganym terminie, chyba że nie ponoszą winy.
Kancelaria Prawna Radca Prawny - Pomoc prawnika od upadłości
Jako radca prawny i doradca restrukturyzacyjny zapewniam doradztwo upadłościowe w zakresie przygotowania wniosku o upadłość oraz na wszystkich etapach postępowania upadłościowego.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach upadłościowych na jakimkolwiek etapie postępowania, to zapraszam do kontaktu z kancelarią.
Potrzebujesz pomocy w swojej sprawie?
Zobacz również:
Sąd Rejonowy w Zielonej Górze ogłosił upadłość kantoru Cinkciarz.pl
Sąd Rejonowy w Zielonej Górze ogłosił upadłość kantoru internetowego Cinkciarz.pl! W postępowaniu upadłościowym został wyznaczony syndyk.
Upadłość Cinkciarz.pl? Co jeśli sąd ogłosi upadłość cinkciarza
Upadłość Cinkciarz.pl? Co jeśli sąd ogłosi upadłość cinkciarza? Jak zgłosić wierzytelność i odzyskać środki w postępowaniu upadłościowym
Upadłość konsumencka a mieszkanie
Upadłość konsumencka a mieszkanie: Jak upadłość wpływa na Twoje mieszkanie? Kancelaria prawna wyjaśnia zasady dotyczące mieszkania w upadłości.
Restrukturyzacja Firmy Jednoosobowej
Na czym polega restrukturyzacja firmy jednoosobowej? Dowiedz się, jak przeprowadzić restrukturyzację jednoosobowej działalności gospodarczej i uniknąć upadłości jako przedsiębiorca.