Kancelaria Prawna RESPO
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) od 1 marca 2026 r.
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) od 1 marca 2026 - nowelizacja z 5.08.2025
Poniżej omówiono najważniejsze zmiany w procedurze cywilnej wprowadzone ustawą z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2025 poz. 1172, data ogłoszenia: 26 sierpnia 2025 r.) w zakresie, w jakim wejdą w życie z dniem 1 marca 2026 r. oraz w zakresie art. 125¹ § 2, który zacznie obowiązywać od 1 marca 2027 roku.
Omówienie najważniejszych zmian obowiązujących od dnia 10 września 2025 r., wprowadzonych ustawą z dnia 5 sierpnia 2025 r., dostępne jest pod linkiem:
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego od 10 września 2025 – nowelizacja z 5.08.2025
Spis treści:
- Cyfryzacja postępowania cywilnego w 2026 r.
- Możliwość wnoszenia pism drogą elektroniczną
- Obowiązek wnoszenia pism elektronicznie przez pełnomocników od 1 marca 2027
- Pełnomocnictwo w postaci elektronicznej
- Załączniki elektroniczne i poświadczanie zgodności
- Załączniki wnoszone z pominięciem Portalu
- Oryginał dokumentu w formie papierowej
- Doręczenia między pełnomocnikami przez Portal
- Numer wpisu na listę zawodową w piśmie procesowym
- Zmiana sądu właściwego do zatwierdzania ugody mediacyjnej
- Obowiązkowa mediacja w sporach budowlanych
- Podsumowanie
Cyfryzacja postępowania cywilnego w 2026 r.
Na wstępie należy zauważyć, że przedmiotowe zmiany w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, które dotyczą w znacznej mierze cyfryzacji postępowania cywilnego, wpisują się w szerszy proces unowocześniania wymiaru sprawiedliwości, którego celem jest nie tylko usprawnienie komunikacji między sądem a stronami, lecz także zwiększenie efektywności całego systemu. Rozwiązania te mają na celu dostosowanie procedury cywilnej do realiów współczesnego świata, w którym wymiana informacji i dokumentów w formie elektronicznej stanowi standard w obrocie gospodarczym. Cyfryzacja postępowania ma sprzyjać przejrzystości działań sądu, ograniczać koszty związane z tradycyjnym obiegiem dokumentów oraz ułatwiać stronom dostęp do sprawy niezależnie od miejsca ich pobytu. Jest to krok w kierunku bardziej nowoczesnego, dostępnego i efektywnego wymiaru sprawiedliwości, odpowiadającego oczekiwaniom społeczeństwa informacyjnego.
Możliwość wnoszenia pism drogą elektroniczną
Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy nowelizującej pełnomocnicy profesjonalni (np. adwokat, radca prawny) zyskają od 1 marca 2026 r. możliwość wnoszenia do sądów niektórych pism sprawach cywilnych w formie elektronicznej, takich jak:
1) zgłoszenie się do udziału w sprawie;
2) zawiadomienie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa procesowego;
3) zawiadomienia, o których mowa w art. 136 § 1, 4 i 5 oraz art. 3871;
4) oświadczenie w przedmiocie zgody na mediację;
5) wniosek o przeprowadzenie posiedzenia zdalnego;
6) apelację, zażalenie, z wyłączeniem zażaleń, o których mowa w art. 3941 § 1 i 11, lub skargę na orzeczenie referendarza sądowego;
7) pisma procesowe w toku postępowań wywołanych wniesieniem apelacji, zażalenia lub skargi na orzeczenie referendarza sądowego;
8) wniosek o doręczenie orzeczenia wraz z uzasadnieniem, jak również pismo uzupełniające braki formalne takiego wniosku;
9) wniosek o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1 i 11, z wyłączeniem wniosków w przypadkach, o których mowa w art. 7781, art. 7782, art. 7783, art. 787, art. 7871, art. 788 oraz art. 789;
10) wniosek o wydanie odpisu prawomocnego orzeczenia.
Zgodnie z nowym art. 125¹ § 1 k.p.c., który wejdzie w życie 01.03.2026 r.: jeżeli przepis szczególny tak stanowi i nie jest możliwe wniesienie pisma procesowego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, pismo procesowe wnosi się za pośrednictwem portalu informacyjnego.
Jednocześnie zgodnie z art. 165 § 4 k.p.c. wprowadzenie pisma procesowego do systemu teleinformatycznego lub jego umieszczenie w portalu informacyjnym i otrzymanie przez wnoszącego dokumentu w postaci elektronicznej potwierdzającego wniesienie pisma do sądu będzie równoznaczne z wniesieniem tego pisma do sądu, jeżeli przepis szczególny przewiduje taki sposób wniesienia pisma procesowego. Pismo procesowe będzie uważane za wniesione do sądu z chwilą określoną w elektronicznym potwierdzeniu wniesienia tego pisma do sądu.
Obowiązek wnoszenia pism elektronicznie przez profesjonalnych pełnomocników (od 1 marca 2027 r.)
Jednocześnie należy zauważyć, że pełnomocnicy profesjonalni będą mieli możliwość wyboru sposobu wnoszenia ww. pism procesowych (pisemnie albo za pośrednictwem PI) w czasie rocznego okresu przejściowego (a więc do 28 lutego 2027 r.). Po jego upływie, a więc od 1 marca 2027 r., wnoszenie ww. pism drogą elektroniczną stanie się dla nich obowiązkowe (art. 1251 § 2). Roczny okres przejściowy ma zapewnić płynne przejście między obecnymi regulacjami, a wnoszeniem pism w formie elektronicznej i zagwarantowanie niezakłóconego prowadzenia toczących się postępowań sądowych.
W art. 1251 § 3 k.p.c oraz art. 5111b k.p.c. przewidziano, że obowiązek ten nie będzie obejmował pism kierowanych do Sądu Najwyższego, jak również pism wnoszonych w postępowaniu wieczystoksięgowym i rejestrowym, co wynika z uwzględnienia specyfiki tych postępowań i szczególnych uregulowań dotyczących ich prowadzenia.
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) wchodzące w życie 1 marca 2026 r. na podstawie ustawy z 05.08.2025 r.
Pełnomocnictwo w postaci elektronicznej
Od 1.03.2026 r. zgodnie z przepisem art. 89 § 1² k.p.c. pełnomocnictwo udzielone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Tym samym ustawodawca wprost dopuści możliwość udzielania pełnomocnictwa w formie elektronicznej nie tylko w przypadku załączenia go do pisma wnoszonego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, co w dotychczasowej praktyce sądowej budziło wątpliwości (por. postanowienie SN z 15 października 2021 r., IV CSK 19/21). Wymogiem będzie jednak złożenie dokumentu w taki sposób, by możliwa była weryfikacja podpisu elektronicznego, a więc złożenie pełnomocnictwa na informatycznym nośniku danych typu urządzenie pamięciowe USB (pendrive) lub płyta CD.
Załączniki elektroniczne i poświadczanie zgodności z oryginałem
W art. 128 § 2 k.p.c. przewidziano, że do pisma procesowego wnoszonego elektronicznie możliwe będzie dołączenie odpisów załączników utrwalonych w postaci elektronicznej. Jednocześnie w art. 129 § 2¹ k.p.c. wskazano, że występujący w sprawie pełnomocnik będący adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym albo radca lub referendarz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej będzie mógł elektronicznie poświadczyć dokument w systemie teleinformatycznym albo portalu informacyjnym.
Jest to istotna zmiana, ponieważ w aktualnym stanie prawnym (aktualnie obowiązujący art. 129 § 21 k.p.c.) elektroniczne poświadczenie odpisu dokumentu przez występującego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika następuje z chwilą wprowadzenia przez tego pełnomocnika dokumentu do systemu teleinformatycznego. Nowelizacja ma umożliwić pełnomocnikom dokonanie wyboru w postaci dołączenia dokumentu w postaci cyfrowej z jego poświadczeniem lub bez jego poświadczenia. Jednocześnie określone systemy teleinformatyczne mogą jednak przewidywać odstępstwa od powyższej zasady (np. art. 6944a § 1 k.p.c. w postępowaniu rejestrowym).
Załączniki wnoszone z pominięciem Portalu Informacyjnego
Nowy art. 125² § 1 k.p.c. będzie przewidywał, że w przypadku gdy załącznik pisma procesowego, ze względu na jego właściwości, nie będzie mógł zostać skutecznie wniesiony wraz z tym pismem za pośrednictwem portalu informacyjnego, załącznik ten będzie można wnieść do sądu z pominięciem portalu informacyjnego, uprawdopodobniając tę okoliczność, w terminie 3 dni od dnia wniesienia pisma procesowego.
Powyższa regulacja uzasadniona jest tym, że ze względu na ograniczenia systemu informatycznego wynikające z dostępnych zasobów technologicznych oraz architektury systemu niekiedy problematyczne może okazać się dołączenie do pisma niektórych rodzajów załączników, które ze względu na swoje specyficzne właściwości nie będą mogły zostać skutecznie wniesione przez system teleinformatyczny. W takim przypadku przepis dopuszcza możliwość ich wniesienia bezpośrednio do sądu, z pominięciem systemu teleinformatycznego.
Przykładami takich załączników, których wniesienie przez system teleinformatyczny może być niemożliwe ze względu na ich specyficzne właściwości fizykalne lub parametry techniczne, są:
- załączniki o dużym rozmiarze przekraczającym limity techniczne systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe,
- dokumenty w formatach niewspieranych przez systemu teleinformatyczny, w sytuacji gdy ich treść nie może zostać przekonwertowana na formaty, które zostaną dopuszczone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 1254 k.p.c.,
- załączniki niemożliwe do zdigitalizowania (np. próbki materiałów w sprawach dotyczących wad produktów),
- załączniki, których czytelna digitalizacja wymagałoby pozyskania przez zamawiającego specjalistycznego sprzętu biurowego (np. dokumenty wielkoformatowe).
Oryginał dokumentu w formie papierowej
W art. 128 § 3 k.p.c. przewidziano szczególną sytuację, gdy z przepisu szczególnego lub postanowienia sądu albo zarządzenia przewodniczącego wynikać będzie obowiązek złożenia oryginału dokumentu sporządzonego w postaci papierowej. W takim przypadku oryginał dokumentu składany będzie do sądu z pominięciem systemu teleinformatycznego lub portalu informacyjnego. Jeżeli przepis szczególny będzie przewidywał obowiązek dołączenia do pisma procesowego oryginału dokumentu sporządzonego w postaci papierowej, a strona lub pełnomocnik obowiązani są do wnoszenia pism procesowych elektronicznie, oryginał takiego dokumentu będzie składać się w terminie 3 dni roboczych od dnia wniesienia pisma procesowego.
Doręczenia między pełnomocnikami przez Portal Informacyjny
W zmienianym art. 132 k.p.c. przewidziano uchylenie § 13 (regulującego aktualnie obowiązujące zasady umożliwiające doręczanie między profesjonalnymi pełnomocnikami pism procesowych w postaci elektronicznej) oraz dodanie § 14 i 15:
- Przepis art. 132 § 14 k.p.c. dotyczyć będzie doręczania sobie pism procesowych między profesjonalnymi pełnomocnikami w przypadku wniesienia ich do sądu przez ww. podmioty za pośrednictwem portalu informacyjnego. W takim przypadku wniesienie w toku sprawy do sądu pisma procesowego za pośrednictwem portalu informacyjnego oraz uzyskanie przez wnoszącego dokumentu potwierdzającego przekazanie tego pisma drugiej stronie będzie równoznaczne z wykonaniem obowiązku bezpośredniego, wzajemnego doręczenia pism procesowych między profesjonalnymi pełnomocnikami.
- Z kolei art. 132 k.p.c. § 15 będzie dotyczył możliwości bezpośredniego, wzajemnego doręczenia pism procesowych między profesjonalnymi pełnomocnikami również w przypadku gdy w toku sprawy pisma procesowe wnoszone będą do sądu w inny sposób niż za pośrednictwem portalu informacyjnego (nie będą objęte możliwością ich wniesienia za pośrednictwem portalu). Wówczas pełnomocnicy profesjonalni będą mogli według swojego wyboru doręczać sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami za pośrednictwem portalu informacyjnego.
Numer wpisu na listę zawodową w piśmie procesowym
Art. 126 § 3 k.p.c. wprowadza obowiązek podania w piśmie, do którego dołącza się pełnomocnictwo, numeru wpisu pełnomocnika na właściwą listę (adwokatów, radców prawnych lub rzeczników patentowych). Nie będzie to dotyczyć natomiast dalszych pism składanych przez tego samego pełnomocnika w sprawie.
Powyższy obowiązek ma ułatwić wyszukiwanie profesjonalnego pełnomocnika w bazie zawodowych pełnomocników znajdujących się w Rejestrze Osób Biorących Udział w Postępowaniach Sądowych (w systemie ROBUS) oraz przyspieszyć udostępnianie mu spraw w Portalu Informacyjnym.
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2025 poz. 1172)
Zmiana sądu właściwego do zatwierdzania ugody mediacyjnej
Ustawodawca postanowił uprościć regulację wskazującą sąd właściwy do zatwierdzenia ugody mediacyjnej, gdyż uznał, że mediatorzy i strony nie zawsze są wykwalifikowanymi prawnikami, dlatego mogą mieć problem z określeniem sądu, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej. W związku z powyższym w zmienianym art. 18313 § 1 postanowiono, że: strona, po zawarciu ugody w ramach mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację, może wystąpić z wnioskiem o zatwierdzenie ugody, do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zawarcia ugody, chyba że strony w ugodzie wskażą inny sąd rejonowy. W braku tych podstaw właściwy będzie sąd rejonowy miejsca zamieszkania albo siedziby wnioskodawcy.
Obowiązkowa mediacja w sporach budowlanych i związanych z procesem budowlanym
Mając na celu upowszechnienie mediacji ustawodawca dodał art. 4583a § 1–2 k.p.c., przewidując, że w sprawach, o których mowa w art. 4582 § 1 pkt 5 (tj. w sprawach z umów o roboty budowlane oraz ze ściśle związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych) sąd przed posiedzeniem przygotowawczym albo pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę kieruje strony do mediacji.
Przepisu tego nie będzie się jednak stosować do spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym albo postępowaniu nakazowym. Jednakże w przypadku gdy po wydaniu nakazu zapłaty wniesiono sprzeciw w postępowaniu upominawczym albo zarzuty w postępowaniu nakazowym, sąd przed posiedzeniem przygotowawczym albo pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę skieruje strony do mediacji. Po skierowaniu stron do mediacji sąd podejmie czynności służące do przygotowania posiedzenia przygotowawczego albo rozprawy.
Strona będzie mogła sprzeciwić się prowadzeniu mediacji, uwzględniając jednak regulacje dotyczące odmowy poddania się mediacji bez uzasadnionej przyczyny (art. 103 § 3 k.p.c.)
Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej objęcie spraw, o których mowa w art. 4582 § 1 pkt 5, ww. mechanizmem wynika ze specyfiki sporów budowlanych, tj. ich skali oraz złożoności, a także konieczności korzystania w takich postępowaniach z licznych opinii biegłych celem wykazania zasady odpowiedzialności i wysokości żądania, jak również z wysokich kosztów postępowania sądowego w tego rodzaju sprawach. Mediacja jako skuteczna i efektywna forma rozwiązywania sporów ma doprowadzić do odciążenia sądów takimi sprawami, pozwalając stronom na osiągnięcie porozumienia w krótszym czasie.
Podsumowanie zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) od 1 marca 2026 - nowelizacja z 5.08.2025 r.
Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego z 05.08.2025 w zakresie w jakim wprowadza zmiany w k.p.c. od 1 marca 2026 r. (a częściowo od 1 marca 2027 r.) jest kolejnym etapem cyfryzacji procedury cywilnej. Najważniejsze rozwiązania ustawy nowelizującej obejmują możliwość udzielania pełnomocnictwa w formie elektronicznej, możliwość (a w dalszej kolejności obowiązek) wnoszenia niektórych pism elektronicznie przez profesjonalnych pełnomocników, doprecyzowanie zasad doręczania pism oraz uregulowanie kwestii załączników wnoszonych w formie elektronicznej. Równocześnie ustawodawca promuje mediację jako szybszą i bardziej elastyczną formę rozwiązywania sporów – w tym wprowadza jej obligatoryjne zastosowanie w sprawach budowlanych.
Zmiany te mają na celu nie tylko usprawnienie pracy sądów, ale także zwiększenie dostępności i transparentności procedur dla obywateli oraz pełnomocników, a tym samym wpisują się w szeroki proces unowocześniania wymiaru sprawiedliwości i dostosowania go do realiów współczesnego świata.
Źródła:
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 5 sierpnia 2025 r. (Dz.U. z 2025 r. poz. 1172)
Uzasadnienie projektu ustawy (Druk nr 1304, 21 maja 2025 r.)
Potrzebujesz pomocy w swojej sprawie?
Zobacz również:
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) od 1 marca 2026 – nowelizacja z 5.08.2025
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) od 1 marca 2026 – nowelizacja z 5.08.2025 r. Sprawdź, co się zmieni w kpc!
Zmiany Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) od 10 września 2025 – nowelizacja z 5.08.2025
Omówienie: zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego (KPC) od 10 września 2025. Nowelizacja z 5.08.2025. Kluczowe zmiany w procedurze cywilnej
Wygrana w sprawie nieautoryzowanych transakcji płatniczych z Alior Bank SA
Sąd Okręgowy w Legnicy zasądził od banku zwrot kwot nieautoryzowanych transakcji płatniczych. Dowiedz się, jak Kancelaria skutecznie walczy o prawa klientów w sporach z bankami.
Odszkodowanie za potrącenie pieszego na pasach z OC sprawcy
Odszkodowanie za potrącenie pieszego na pasach z OC sprawcy: z tego wpisu dowiesz się, o co możesz się ubiegać i jak uzyskać wysokie odszkodowanie za potrącenie na pasach.