Ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu?
Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych za złożenie pozwu w sądzie należy uiścić opłatę. Przed podjęciem decyzji o skierowaniu sprawy do sądu, istotne jest zrozumienie związanych z tym kosztów. Ten wpis pomoże Ci zrozumieć, ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu oraz jakie koszty związane są z prowadzeniem postępowania w sprawach cywilnych.
Spis treści:
1. Czym jest wniesienie sprawy do sądu?
2. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
3. Koszty procesu a koszty sądowe
4. Rodzaje kosztów sądowych – opłaty i wydatki
5. Koszty początkowe (wszczęcia postępowania)
6. Rodzaje opłat w poszczególnych sprawach sądowych
7. Koszty związane z postępowaniem sądowym
8. Możliwość uzyskania zwolnienia z ponoszenia kosztów sądowych
9. Zapłata kosztów i zwrot kosztów procesu za wygraną sprawę
10. Podsumowanie
1. Czym jest wniesienie sprawy do sądu?
Wniesienie sprawy do sądu oznacza zainicjowanie postępowania sądowego w celu uzyskania ochrony prawnej poprzez proces cywilny (windykacja sądowa). Zainicjowanie sprawy przed sądem osiąga się przez wytoczenie powództwa, czyli złożenie w sądzie pozwu. Postępowanie sądowe w sprawach cywilnych wiąże się co do zasady z koniecznością poniesienia kosztów postępowania. Istnieje jednak możliwość obciążenia kosztami postępowania, które ponieśliśmy wnosząc sprawę do sądu, naszego przeciwnika procesowego, pod warunkiem wygrania sprawy. W pewnych sytuacjach możliwe jest też obciążenie dłużnika kosztami odzyskiwania należności, które zostały poniesione jeszcze przed wszczęciem postępowania (windykacja na koszt dłużnika).
2. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - określa ile kosztuje sprawa sądowa
To ile wynoszą koszty sądowe (opłaty i wydatki) określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Ustawa określa zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach cywilnych, zasady ich zwrotu, wysokość opłat sądowych w sprawach cywilnych, zasady zwalniania od kosztów sądowych oraz umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminu zapłaty należności sądowych. Oprócz tego kwestie związane z kosztami postępowania (kosztami procesu) uregulowane są również m.in. w samym kodeksie postępowania cywilnego oraz rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności radców prawnych i rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności adwokackie.
3. Koszty procesu a koszty sądowe w sprawach cywilnych
Koszty procesu i koszty sądowe to pojęcia, które przez niektórych używane są zamiennie, jednak każde z nich oznacza co innego. Koszty procesu są pojęciem szerszym od kosztów sądowych, ponieważ obejmują swoim zakresem nie tylko koszty sądowe, ale również koszty uczestnictwa samej strony w postępowaniu, jak również jej pełnomocnika (koszty zastępstwa procesowego). Koszty sądowe obejmują z kolei swym zakresem opłaty i wydatki określone w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
4. Rodzaje kosztów sądowych - opłaty i wydatki
Wśród opłat sądowych wyróżnia się opłatę stałą, opłatę stosunkową, opłatę tymczasową i kancelaryjną.
Wśród wydatków ustawa wyróżnia m.in.: 1) koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym przez sąd jej osobistym stawiennictwem; 2) zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów świadków; 3) wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie; 3a) zryczałtowane koszty przeprowadzenia dowodu z opinii opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów; 4) wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych przez nie kosztów; 5) koszty przeprowadzenia innych dowodów; 6) koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania; 7) koszty ogłoszeń; 8) koszty osadzenia i pobytu w areszcie; 9) ryczałty należne kuratorom sądowym za przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w sprawach: o unieważnienie małżeństwa, o rozwód oraz separację, a także za uczestniczenie przy ustalonych przez sąd kontaktach rodziców z dziećmi; 10) koszty wystawienia zaświadczenia przez lekarza sądowego; 11) koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.
Opłacie podlega wniosek o wydanie na podstawie akt: odpisu, wypisu, zaświadczenia, wyciągu, innego dokumentu oraz kopii, a nadto wniosek o wydanie odpisu księgi wieczystej (opłata kancelaryjna)
Ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu? Pierwszym kosztem, który należy uwzględnić przy wniesieniu sprawy do sądu, jest opłata sądowa od pozwu (wpis sądowy).
5. Koszty początkowe (wszczęcia postępowania) - opłata sądowa za pozew
Pierwszym kosztem, który należy uwzględnić przy wniesieniu sprawy do sądu, jest opłata sądowa od pozwu (wpis sądowy). Nie ma jednak jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: „Ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu?”. Zgodnie z ustawą do uiszczenia kosztów sądowych zasadniczo obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Opłata ta jest pobierana przez sąd i zależy od rodzaju sprawy oraz wartości przedmiotu sporu. Jej wysokość może być różna w zależności od sytuacji, dlatego warto sprawdzić obowiązujące stawki w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Przewiduje się różne sposoby uiszczenia opłaty sądowej. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych opłaty sądowe w sprawach cywilnych uiszcza się w formie:
1) bezgotówkowej – na rachunek bieżący dochodów sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej;
2) wpłaty gotówkowej – w kasie sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej;
3) znaków opłaty sądowej – załączając do pisma podlegającego opłacie albo przedstawiając pracownikowi przyjmującemu pismo lub wniosek znak opłaty sądowej.
Od wnoszącego pismo podlegające opłacie zależy, z której możliwości uiszczenia opłaty sądowej skorzysta.
Opłacie podlega nie tylko pozew, ale też m.in. apelacja, zażalenie, skarga kasacyjna, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, skarga o wznowienie postępowania i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Opłacie podlega również złożenie wniosku w postępowaniu nieprocesowym.
6. Rodzaje opłat w poszczególnych sprawach sądowych
a) Opłata stała
Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 10 000 złotych. Wysokość tej opłaty zależy od rodzaju sprawy i jest pobierana w stałej wysokości.
To ile kosztuje sprawa w sądzie zależy od rodzaju sprawy. Tytułem przykładu:
W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
5) ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.
Opłatę stałą w kwocie 600 złotych pobiera się od pozwu o rozwód, separację, ochronę dóbr osobistych.
Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od pozwu w sprawie o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa, unieważnienie małżeństwa, rozwiązanie przysposobienia, zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa, unieważnienie uznania dziecka, ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej, naruszenie posiadania, uchylenie uchwały organu spółdzielni, stwierdzenie nieważności uchwały organu spółdzielni, ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółdzielni, uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej, opróżnienie lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu.
Opłatę stałą w kwocie 5000 złotych pobiera się od pozwu w sprawie o rozwiązanie spółki, wyłączenie wspólnika ze spółki, uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki.
W sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 złotych.
b) Opłata stosunkowa
W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Jednakże w postępowaniu nakazowym lub elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) pobiera się od pozwu opłatę w wysokości 1,25%.
c) Opłata podstawowa
Opłatę podstawową pobiera się w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej. Opłata podstawowa wynosi 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa stanowi inaczej.
d) Opłata tymczasowa
Od pisma wniesionego w sprawie o prawa majątkowe, w której wartości przedmiotu sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia, przewodniczący określa opłatę tymczasową. Określenie opłaty tymczasowej wynika zatem z oceny przewodniczącego, że wartości przedmiotu sprawy w chwili jej wszczęcia nie da się ustalić.
Wysokość opłaty od pozwu może być różna w zależności od sprawy, dlatego warto sprawdzić obowiązujące stawki w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, aby móc prawidłowo odpowiedzieć na pytanie: "Ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu?"
7. Koszty związane z postępowaniem sądowym
a) Wynagrodzenie radcy prawnego lub adwokata
Jeśli zdecydujesz się na reprezentację przez adwokata lub radcę prawnego, będziesz musiał ponieść koszty ich wynagrodzenia. Kwestie związane z ustaleniem wynagrodzenia pełnomocnika zasadniczo nie są sprawą sądu, ale sprawą między Tobą a pełnomocnikiem. Jednak, gdy przegrasz sprawę, będziesz musiał pokryć wynagrodzenie pełnomocnika strony przeciwnej.
Stawki adwokatów i radców prawnych są zróżnicowane i ustalane na podstawie wielu czynników, takich jak doświadczenie, specjalizacja, renoma kancelarii itp.
Zwykle za punkt wyjścia bierze się pod uwagę stawki minimalne określone w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności radców prawnych i rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności adwokackie:
Zgodnie z rozporządzeniem stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
1) do 500 zł ‒ 90 zł;
2) powyżej 500 zł do 1500 zł ‒ 270 zł;
3) powyżej 1500 zł do 5000 zł ‒ 900 zł;
4) powyżej 5000 zł do 10 000 zł ‒ 1800 zł;
5) powyżej 10 000 zł do 50 000 zł ‒ 3600 zł;
6) powyżej 50 000 zł do 200 000 zł ‒ 5400 zł;
7) powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł ‒ 10 800 zł;
8) powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł ‒ 15 000 zł;
9) powyżej 5 000 000 zł ‒ 25 000 zł.
b) Koszty związane z dowodami - wydatki
W niektórych sprawach konieczne jest pokrycie w toku sprawy wydatków związanych z przeprowadzeniem dowodów, opinii przez biegłych, zwrot kosztów świadków itp.
Koszty biegłego sądowego
Biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków na podstawie złożonego rachunku.
Koszty świadków
Świadkowi przysługuje zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu (koszty stawiennictwa w sądzie). Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału w czynnościach sądowych przyznaje się świadkowi w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku świadka pozostającego w stosunku pracy przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Górną granicę tych należności stanowi równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość, ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa.
W wypadku gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków.
Koszty podróży i zakwaterowania (noclegu)
Świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży – z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu – w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu. Górną granicę tych należności stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub
samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Według tych samych zasad świadkowi przysługuje zwrot kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej.
Koszty tłumacza
Tłumaczowi powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych do wykonania tłumaczenia. Wysokość wynagrodzenia i zwrotu wydatków tłumacza ustala się stosując odpowiednio przepisy o wynagrodzeniu i zwrocie wydatków biegłego. Wysokość wynagrodzenia tłumacza przysięgłego ustala się według przepisów ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Zastanawiając się nad odpowiedzią na pytanie: "ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu?", nie sposób pominąć możliwości uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych (w całości lub w części)
8. Możliwość uzyskania zwolnienia z ponoszenia kosztów sądowych
Warunki uzyskania zwolnienia reguluje ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zgodnie z ustawą możliwe jest zwolnienie od kosztów sądowych z mocy ustawy albo na podstawie postanowienia sądu lub referendarza sądowego.
Przykładowo z mocy prawa zwolnione są od ponoszenia kosztów sądowych takie osoby jak: strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych, strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów, strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone, pracownik wnoszący powództwo albo składający wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego, z zastrzeżeniem art. 35 ust. 1 zdanie drugie ustawy (sprawy powyżej 50 000 złotych), lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Z kolei zwolnienie od kosztów sądowych na podstawie postanowienia sądu polega na tym, że sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.
Należy zaznaczyć, że zwolnienie od kosztów sądowych jest jedynie tymczasowe: kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.
9. Zapłata kosztów i zwrot kosztów procesu za wygraną sprawę
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zatem koszty w postępowaniu ponosi co do zasady przegrany.
Sąd rozstrzyga o kosztach co do zasady w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji (wyrok lub postanowienie). Jeżeli zatem wygrasz sprawę, koszty postępowania, które poniosłeś, powinien zwrócić Ci Twój przeciwnik procesowy. Chodzi o koszty sądowe, w tym opłatę od pozwu, a także wynagrodzenie reprezentującego Cię pełnomocnika poniesione w związku z prowadzeniem sprawy.
W sprawie, w której strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (radcę prawnego, adwokata) należy przed zakończeniem sprawy złożyć spis kosztów albo złożyć wniosek o przyznanie kosztów według norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez profesjonalnego pełnomocnika sąd orzeka z urzędu.
10. Podsumowanie - Ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu?
⇒ To ile kosztuje wniesienie sprawy do sądu w sprawie cywilnej określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
⇒ Koszty procesu są pojęciem szerszym od kosztów sądowych, ponieważ obejmują swoim zakresem nie tylko koszty sądowe, ale również koszty uczestnictwa samej strony w postępowaniu, jak również jej pełnomocnika (koszty zastępstwa procesowego). Koszty sądowe obejmują z kolei swym zakresem opłaty i wydatki określone w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
⇒ Zgodnie z ustawą do uiszczenia kosztów sądowych zasadniczo obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Opłata ta jest pobierana przez sąd i zależy od rodzaju sprawy oraz wartości przedmiotu sporu.
⇒ Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia.
⇒ W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
⇒ Zgodnie z ustawą możliwe jest zwolnienie od kosztów sądowych z mocy ustawy albo na podstawie postanowienia sądu lub referendarza sądowego. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.
⇒ Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jeżeli zatem wygrasz sprawę, koszty postępowania, które poniosłeś, powinien zwrócić Ci Twój przeciwnik procesowy
Potrzebujesz pomocy w swojej sprawie?
