Kancelaria Prawna RESPO
Windykacja na koszt dłużnika - na czym polega?
Windykacja na koszt dłużnika - na czym polega? Obciążenie dłużnika kosztami windykacji polubownej i sądowej
Ponieważ problemy z terminowymi płatnościami w działalności gospodarczej nie są rzadkie, przedsiębiorcy, którzy mają do czynienia z niesolidnymi kontrahentami, muszą regularnie korzystać z różnych metod odzyskiwania długów. Jednak wielu z nich nadal nie zdaje sobie sprawy z praw, które przysługują im w tej dziedzinie, zwłaszcza jeśli chodzi o rekompensatę i zwrot kosztów związanych z windykacją. Z tego wpisu dowiesz się na czym polega obciążenie dłużnika kosztami windykacji polubownej i sądowej (windykacja na koszt dłużnika).
Spis treści:
1. Co to jest windykacja?
2. Na czym polega proces windykacyjny?
3. Etapy windykacji – windykacja polubowna i sądowa
4. Koszty windykacji – ile kosztuje windykacja długu?
5. Kto ponosi koszty windykacji?
6. Czy można obciążyć dłużnika kosztami windykacji?
7. Zasady obciążania dłużnika kosztami postępowania sądowego
8. Jaka kwota rekompensaty za koszty odzyskiwania należności przysługuje wierzycielowi?
9. Pozostałe roszczenia wierzyciela – jak odzyskać wszystkie koszty dochodzenia należności?
10. Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych od kontrahenta – przedsiębiorcy
11. Windykacja na koszt dłużnika – kiedy można ją przeprowadzić?
12. Podsumowanie
1. Co to jest windykacja?
Windykacja to proces odzyskiwania zaległych płatności od osób prywatnych, konsumentów, jednoosobowych przedsiębiorców, firm i spółek, które nie uregulowały swoich zobowiązań w terminie. Przedsiębiorstwa często korzystają z usług windykacyjnych lub mają wewnętrzne działy windykacji, aby odzyskać pieniądze od nieuczciwego kontrahenta. Firmy mogą samodzielnie podejmować działania windykacyjne i wzywać dłużnika do zapłaty. Jeżeli chcesz dowiedzieć się jak samodzielnie przygotować przedsądowe wezwanie do zapłaty, możesz o tym przeczytać we wpisie: Przedsądowe wezwanie do zapłaty – jak napisać?, w którym znajduje się również wzór wezwania z instrukcją wypełnienia.
Windykacja jest stosowana w przypadku, gdy dłużnik nie spłaca swojego długu lub zobowiązania finansowego w terminie oraz nie reaguje na pisma i przypomnienia wysyłane przez wierzyciela. Windykacja ma na celu odzyskanie należności, ale również zapobieganie nadmiernym opóźnieniom w spłacie długu i przeciwdziałanie brakowi płynności finansowej u wierzyciela.
2. Na czym polega proces windykacyjny?
Proces windykacji należności to wszelkie działania składające się na dochodzenie należności przysługujących wierzycielowi. Zwykle obejmuje on, takie elementy jak:
– analiza i monitorowanie należności: wierzyciel analizuje i monitoruje swoje należności, aby zidentyfikować dłużników, którzy nie regulują swoich zobowiązań w terminie.
– upomnienie: w przypadku niespełnienia świadczenia przez dłużnika w terminie, wierzyciel rozpoczyna windykację od wysłania wezwania do zapłaty, upomnienia lub kontakt telefoniczny i mailowy, informując dłużnika o zaległej płatności oraz ostatecznym terminie zapłaty.
– negocjacje i ustalenie planu spłat: Jeśli dłużnik nie jest w stanie dokonać natychmiastowej spłaty zadłużenia, możliwe jest podjęcie negocjacji w celu ustalenia planu spłat lub innych warunków umożliwiających zaspokojenie długu. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie porozumienia, które będzie zadowalające zarówno dla wierzyciela, jak i dla dłużnika.
– prawne środki windykacyjne: Jeżeli wezwania do zapłaty okaże się nieskuteczne lub negocjacje nie przyniosą rezultatu, wierzyciel może podjąć działania prawne, polegające na złożeniu pozwu sądowego, w celu uzyskania nakazu zapłaty lub wyroku, które umożliwią egzekucję należności przez komornika. Elementem windykacji na tym etapie może być też złożenie w sądzie wniosku o zabezpieczenie powództwa, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.
– egzekucja: W przypadku otrzymania prawomocnego nakazu zapłaty lub wyroku, wierzyciel może po uzyskaniu klauzuli wykonalności złożyć wniosek do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
3. Etapy windykacji - windykacja polubowna i sądowa
Windykacja polubowna to działania dotyczące odzyskania należności przez wierzyciela, które polegają na wezwaniu dłużnika do zapłaty i negocjacjach z dłużnikiem w celu rozwiązania sporu bez angażowania w sprawę sądu. Mogą to być ustalenia dotyczące spłaty długu w ratach, odroczenia terminu płatności, umorzenia części zadłużenia (np. odsetek) lub też wykonania przez dłużnika innego świadczenia. Wszczęcie windykacji przeciwko dłużnikowi rozpoczyna się zwykle od windykacji polubownej. Celem jest znalezienie rozwiązania akceptowalnego dla obu stron, które pozwoli na uregulowanie zobowiązania bez konieczności kierowania sprawy do sądu.
Windykacja sądowa następuje kiedy poprzez działania windykacji polubownej nie uda się wyegzekwować przysługujących wierzycielowi należności. Przed rozpoczęciem windykacji sądowej wierzyciel powinien zgromadzić dowody zasadności swojego roszczenia. Jeżeli zatem wierzyciel nie otrzymał przysługującej mu należności, wówczas składa pozew do sądu o zapłatę, zazwyczaj wraz z wnioskiem o wydanie przez sąd nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym lub nakazowym. W ramach windykacji sądowej podejmuje się zatem działania mające na celu uzyskanie prawomocnego nakazu zapłaty lub wyroku umożliwiającego wystąpienie o nadanie orzeczeniu klauzuli wykonalności i przejście do kolejnego etapu windykacji dłużnika, czyli windykacji komorniczej.
4. Koszty windykacji - ile kosztuje windykacja długu?
Koszty windykacji zależą od wielu czynników, takich jak:
– Wielkość długu: Im wyższa kwota zadłużenia, tym zwykle wyższe są koszty związane z windykacją.
– Rodzaj długu: Rodzaj zadłużenia, czyli podstawa prawna zobowiązania, jest kolejnym czynnikiem mającym istotny wpływ na koszty dochodzenia należności.
– Stopień trudności sprawy: Koszty windykacji mogą wzrosnąć w zależności od stopnia skomplikowania sytuacji prawnej i faktycznej dłużnika oraz wierzyciela.
– Wykorzystane metody: Windykacja może obejmować różne usługi, takie jak: wysyłanie wezwań do zapłaty, telefonowanie, negocjacje, dochodzenie roszczeń na drodze sądowej itp. Każda z tych usług może wiązać się innymi kosztami.
Koszty windykacji mogą obejmować opłaty prowizyjne lub zryczałtowane opłaty za usługi windykacyjne. Wynagrodzenie często jest naliczane jako procent od odzyskanej kwoty długu lub jako ustalona opłata za wykonane działania windykacyjne.
5. Kto ponosi koszty windykacji?
Koszty windykacji obciążają w pierwszej kolejności wierzyciela, jednak pod pewnymi warunkami możliwe jest obciążenie nimi dłużnika. Mówimy wtedy o windykacji na koszt dłużnika. Dotyczy to zarówno windykacji polubownej, jak i sądowej. Jednakże niezgodne z prawem mogą być praktyki windykacyjne, które mogą prowadzić do obciążenia dłużnika nieuzasadnionymi lub nadmiernymi kosztami windykacyjnymi.
6. Czy można obciążyć dłużnika kosztami windykacji? - darmowa windykacja na koszt dłużnika?
Istnieje możliwość obciążenia dłużnika kosztami windykacji. Zasady obciążania dłużnika takimi kosztami uregulowane są w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy od dnia nabycia uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, wierzycielowi przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Oprócz wspomnianej kwoty rekompensaty, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę (windykacja na koszt dłużnika).
Uzyskanie wspomnianej rekompensaty i pozostałych kosztów odzyskania należności dotyczy sytuacji, gdy stronami umowy są przedsiębiorcy, a zadłużenie powstało w ramach wykonywanej działalności gospodarczej stron. Zgodnie z przepisem art. 4 pkt 1 ustawy transakcja handlowa oznacza bowiem umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.
7. Zasady obciążania dłużnika kosztami postępowania sądowego
Windykacja polubowna na koszt dłużnika to nie jedyna możliwość obciążenia kosztami odzyskiwania należności. Do podobnych rozwiązań należy zaliczyć obciążenie kosztami procesu strony przegrywającej spór sądowy.
Na koszty dochodzenia roszczeń w toku windykacji sądowej składają się głównie opłata od pozwu i wynagrodzenie pełnomocnika, ale też np. koszty świadków lub koszty biegłego (koszty postępowania sądowego). Opłata od pozwu zależy przede wszystkim od wartości przedmiotu sporu. Z kolei wartość przedmiotu sporu to najczęściej kwota dochodzona w pozwie.
Zasady ponoszenia kosztów procesu zawarte są w kodeksie postępowania cywilnego. Wierzyciel wprawdzie musi początkowo samodzielnie pokryć koszty sądowe (choć niektóre koszty początkowo obciążają obie strony, np. koszty biegłego, jeżeli obie strony o niego wnioskowały). Jednak zgodnie z przepisem art. 98. § 1 kodeksu postępowania cywilnego: strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zatem to przegrywający obowiązany jest co do zasady pokryć koszty postępowania.
Ponadto od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.
8. Jaka kwota rekompensaty za koszty odzyskiwania należności przysługuje wierzycielowi? - 40, 70 lub 100 euro
Wracając do ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, na jej podstawie przede wszystkim przysługuje Ci od Twojego dłużnika zryczałtowana rekompensata za koszty odzyskiwania należności.
Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 ustawy wierzycielowi przysługuje rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:
1) 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
2) 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
3) 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Równowartość kwoty rekompensaty jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
W przypadku kwoty rekompensaty, która przysługuje wierzycielowi, istotne jest to, że nie musi on wykazywać, że poniósł takie koszty w celu dochodzenia należności od dłużnika. Wierzyciel nie musi wzywać dłużnika do zapłaty tej kwoty rekompensaty. Nie musi udowadniać, że poniósł ten koszt. Możliwość naliczenia kwoty rekompensaty powstaje z momentem nabycia przez wierzyciela uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych. Nabycie uprawnienia do odsetek stanowi zatem jedyną podstawę dla powstania roszczenia o rekompensatę kosztów windykacji.
Windykacja na koszt dłużnika dotyczy zwrotu kosztów zarówno windykacji polubownej, jak i sądowej
9. Pozostałe roszczenia wierzyciela - jak odzyskać wszystkie koszty dochodzenia należności?
Oprócz kwoty rekompensaty (40, 70 lub 100 euro), wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.
Przepis art. 10 ust. 2 ustawy stanowi, że zwrotowi podlegają jedynie koszty poniesione w uzasadnionej wysokości. Oznacza to, że wykluczona jest zupełna dowolność dla wierzyciela, jeżeli chodzi o skalę wydatków poniesionych w celu odzyskiwania danej należności (tak: Sąd Okręgowy w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie XII Ga 701/16). Odzyskanie tych kwot od dłużnika zależy od skutecznej windykacji oraz od tego czy jest on wypłacalny.
10. Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych od kontrahenta - przedsiębiorcy
Ponadto wierzycielowi w odniesieniu do transakcjach handlowych (czyli umów, których stronami są przedsiębiorcy oraz inne podmioty wymienione w ustawie), bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.
Odsetki przysługują wierzycielowi od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego, czyli przeważnie przysługują wierzycielowi od dnia następującego po terminie zapłaty wskazanym na fakturze.
Naliczenie tych odsetek jest o tyle korzystne dla wierzyciela, że są wyższe niż odsetki ustawowe za opóźnienie.
Poza tym należy zauważyć, że termin zapłaty określony w umowie nie może co do zasady przekraczać 60 dni (poza nielicznymi wyjątkami), liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi. Jeżeli termin zapłaty przekracza wymienione wyżej 60 dni, wówczas wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, po upływie 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, przysługują odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.
11. Windykacja na koszt dłużnika - kiedy można ją przeprowadzić?
Zgodnie z przepisem art. 485 § 2(1) k.p.c. sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli powód dochodzi zwrotu kosztów, o których mowa w art. 10 ust. 2 tej ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych Regulacja powyższa dotyczy zatem wydawania nakazu zapłaty, w sytuacji gdy wierzyciel domaga się zwrotu kosztów windykacji (windykacja na koszt dłużnika).
Aby zatem obciążyć dłużnika kosztami windykacji niezbędne jest rzeczywiste poniesienie przez wierzyciela kosztów odzyskiwania należności. Ponadto interpretując ww. przepisy ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych należy brać pod uwagę założenia regulacji wskazane w motywach 19 i 20 preambuły do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, w których mowa jest m.in. o tym, że konieczna jest uczciwa rekompensata za ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania należności w związku z opóźnieniami w płatnościach. Wyjściowe założenie prawodawcy unijnego opiera się zatem na podkreśleniu, że regulacje krajowe dotyczące zwrotu kosztów odzyskania należności powinny opierać się na uczciwej rekompensacie. Mając powyższe na uwadze należy uznać, że zamierzeniem polskiego ustawodawcy, podobnie jak ustawodawcy unijnego, było by wierzycielowi zwracane były tylko rozsądne i uczciwe koszty odzyskiwania należności. Na czym polega to rozwiązanie? Odniesienie się do przesłanki rozsądnej rekompensaty oznacza, że nie można przerzucać na dłużnika wszelkich kosztów związanych z dochodzeniem należności. Dotyczy to zwłaszcza kosztów niecelowych lub zawyżonych. Takie rozwiązanie nie spełnia wymogu uczciwej rekompensaty, co podkreślał Sąd Najwyższy w uchwale (III CZP 48/19).
O tym, czy przeprowadzić windykację należności na koszt dłużnika decyduje każdorazowo wierzyciel. Czasem wierzyciele nie decydują się na takie rozwiązania, czy to ze względu na niskie koszty windykacji polubownej, czy też ze względu na chęć zachowania dobrych relacji z kontrahentem.
12. Podsumowanie - zwrot kosztów windykacji i zasady obciążania nimi dłużnika
⇒ Przedsiębiorcy często korzystają z usług windykacyjnych. Koszty windykacji przez nich ponoszone mogą obejmować opłaty prowizyjne lub zryczałtowane opłaty za usługi windykacyjne.
⇒ Koszty te obciążają w pierwszej kolejności wierzyciela, jednak pod pewnymi warunkami możliwe jest obciążenie nimi dłużnika (windykacja na koszt dłużnika).
⇒ Zasady obciążania dłużnika takimi kosztami uregulowane są w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
⇒ Wierzycielowi przysługuje od dłużnika rekompensata za koszty odzyskiwania należności (w wysokości 40, 70 lub 100 euro). Oprócz wspomnianej kwoty rekompensaty, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.
⇒ Uzyskanie wspomnianej rekompensaty i pozostałych kosztów odzyskania należności dotyczy sytuacji, gdy stronami umowy są przedsiębiorcy, a zadłużenie powstało w ramach wykonywanej działalności gospodarczej stron (transakcja handlowa).
⇒ Ponadto wierzycielowi w odniesieniu do transakcjach handlowych przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
⇒ Do podobnych rozwiązań należy zaliczyć obciążenie kosztami procesu strony przegrywającej spór sądowy. Zgodnie z przepisem art. 98. § 1 kodeksu postępowania cywilnego: strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Jeżeli potrzebujesz pomocy radcy prawnego w ściągnięciu należności, zapraszam do kontaktu z Kancelarią Prawną RESPO
Jednym z głównych obszarów praktyki Kancelarii jest windykacja długów. Głównym celem windykacji jest uzyskanie zwrotu pieniędzy, które są należne wierzycielowi przez dłużnika. Kancelaria prowadzi windykację długów z faktur i nie tylko.
W ramach dochodzenia roszczeń finansowych Kancelaria podejmuje działania mające na celu maksymalizację skuteczności windykacji, przy minimalizacji czasu oraz kosztów niezbędnych do odzyskania należności.
Jeśli potrzebujesz pomocy w odzyskaniu swoich należności lub chcesz uniknąć problemów związanych z nierzetelnymi dłużnikami, skontaktuj się z Kancelarią i uzyskaj wsparcie w zakresie windykacji długów.
Potrzebujesz pomocy w swojej sprawie?
